De geschiedenis van de bomen in Parijs
Een kleine stad aan de Seine (deel 1 van 3)
Het uitzicht over Parijs vanaf de Montmartre, met dank aan Cedric Paul.
Parijs ‘The City of Lights’, een stad die we ook wel ‘The City of Trees’ kunnen noemen…
Er is zoveel over deze oude stad te vertellen dat het zonde is om hier maar één artikel aan te wijden, daarom is dit het eerste deel van drie artikelen die ik met u wil delen over de verbazingwekkende geschiedenis van de bomen in Parijs.
Parijs was tijdens de Middeleeuwen ongeveer 3 km breed en 1 km lang, een groot contrast met het hedendaagse Parijs. Een paar jaar geleden is er een enquête over wereld steden gedaan onder landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en stedelijke boswachters om uit te vinden welke stad wereldwijd de beste bomen heeft. Parijs kwam hieruit als de grote winnaar! Hieronder ziet u twee historische kaarten uit 1300 en 1552. Het is moeilijk te geloven aan de hand van deze afbeeldingen dat Parijs ooit wereldwijd beroemd zou worden om zijn bomen.
Abeelding 1 . Deze kaart toont de straten en woonblokken in Parijs in het begin van de 14de eeuw (1300-1325). Het geeft ook de archeologische gebouwen aan. Met dank aan: Science Direct.
De originele Romeinse muren van Parijs omvatten zo’n 10 hectare. Afbeelding 1, toont een ommuurd Parijs met een oppervlakte van minder dan 250 hectare.
Alleen al in dat gebied, telde ik 210 stadsblokken, ten minste 74 straten/steegjes en ongeveer 12 stadspoorten. De huizenblokken zijn erg verschillende qua grootte, maar gemiddeld ongeveer 2 are. De straten en trottoirs hebben een typisch straatbeeld met een breedte tussen de 3 en 4 meter. De huisvesting was compact, verticaal en verbonden door straatjes breed genoeg voor een ruiter te paard en weinig anders.
Buiten de Noordelijke muren van Parijs staat de Saint Martin des Champs. Er is een doodlopende straat van Noord naar Zuid, een oude Romeinse weg, welke gekruist wordt door de Seine. Deze weg is nu beter bekend als de Rue de la Cite (naar het Noorden), de Rue Saint Jacques (naar het zuiden) en de Rue de la Cite op het eiland waar de Notre Dame staat.
Afbeelding 2, hieronder, toont een meer eigentijds uitzicht over Parijs uit 1552. Enigszins verwarrend is de bovenkant van de kaart, aangezien dit op deze kaart niet het Noorden is, waarschijnlijk is dit gewoon een artistieke keuze. Als we deze kaart met afbeelding 1 vergelijken zouden we deze eenvoudig 90 graden rechtsom moeten draaien. De noordkant in afbeelding 2 laat de stadmuur uit 1300 zien en een later geplaatste muur waardoor de stad uitgebreid is. Ook is te zien dat er op de linkeroever van de Seine veel bomen groeien.
Afbeelding 2. Een kaart van Parijs uit het jaar 1552, door Truschet an Hoyau. In vergelijking met afbeelding 1 moet deze kaart 90 graden naar rechts worden gedraaid met de klok mee zodat het grotere deel van de ommuurde stad aan de bovenkant ligt. Te zien is dat de oude Romeinse weg die van Noord naar Zuid ligt, dwars door het centrum van de stad, na 2000 jaar nog steeds de belangrijkste weg is.
Met dank aan: Bibliothèque de l’université de Bâle, Kartenslg AA 124.
Laten we afbeelding 1, de oude stad noemen en afbeelding 2, uit 1552, de nieuwe stad. Als we naar de ‘oude stad’ kijken zien we zo’n 80 groene stukjes die al dan niet eens bomen of echt groene stukken zijn maar er is duidelijk te zien dat er binnen de muren veel stukken met struiken en dergelijke zijn. Als we kijken naar de ‘nieuwe stad’ zien we veel individuele bomen en struiken. Buiten de stadmuren zien we veel groen, waarschijnlijk zo’n 10 boomgaarden (waarvan vele waarschijnlijk fruitboomgaarden), verder zien we veel individuele bomen en bosjes.
Henry Lawrence schreef het boek ‘Stadsbomen’ en waarschuwt hierin dat kaartenmakers van deze periode vrij vaak bomen tekende op plaatsen waar feitelijk geen bomen stonden. Ook hadden kunstenaars vroeger natuurlijk geen luchtfoto’s om hun kaarten op juistheid te controleren. Dit gezegd hebbende, kunnen we er ook zeker van zijn dat men ook niet al de bomen weergeeft die er wel staan. Straatbomen zaten gewoonweg niet in het hoofd van de kaartenmakers uit de Renaissance.
Gezien dit alles, is het ongelofelijk om te denken dat Parijs zoals we het nu kennen – een plek vol ongelofelijke boulevards – genaamd ‘De licht stad’ (‘The City of Lights’), net zo goed ‘de stad van de bomen’ (‘The City of Trees’) genoemd zou kunnen worden met zijn bezienswaardige bomen.
Ga alvast maar klaar zitten voor deel twee, waarin ik vertel hoe de transformatie van deze stad begon.
Tekst: L. Peter MacDonagh, ASLA, is the Director of Science + Design
Vertaling: Sharell Hoogervorst, GreenMax